Rodzinne gospodarstwa od lat są ostoją rolnictwa w Europie. To głównie na nich spoczywa ciężar zapewnienia żywności mieszkańcom na starym kontynencie. Duży odsetek z nich trudni się produkcją zwierzęcą, czyli gałęzią, która na swoje potrzeby angażuje ponad 60% gruntów rolnych w Unii Europejskiej[1]. Zmiany klimatyczne mają duży wpływ na funkcjonowanie branży rolnej i hodowli zwierząt[2].
Unia Europejska wyszła naprzeciw istniejącym problemom i dzięki skutecznym działaniom w zakresie produkcji żywności, w Europie od dawna panuje trend rozwoju zrównoważonej produkcji mięsa. Jedną z przykładowych inicjatyw jest Life Beef Carbon według której zostały opracowane najlepsze dla środowiska praktyki chowu bydła[3]. Polega ona na promowaniu innowacyjnych systemów i procedur w hodowli zwierząt gospodarskich, w celu zapewnienia zrównoważenia technicznego, środowiskowego i społecznego w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta, poprawiając w ten sposób interakcje między klimatem a produkcją zwierzęcą[4].
Jednym z rozwiązań wpisujących się w ramy Life Beef Carbon jest ekstensywny wypas bydła. Zawiera on zalecenia w o konserwującym wpływie na użytki zielone – bydło które jest wypasane nie tylko ugniata ruń pastwiskową, tworząc lokalny mikroklimat dla wielu roślin i owadów, ale również efektywnie nawozi glebę, zapewniając jej żyzność oraz mitygację dwutlenku węgla w formie próchnicy[5].
W ramach tego projektu opracowane są przykłady działań, które europejscy rolnicy mogą wdrażać w celu ograniczenia śladu węglowego. Obejmują one poprawę: produktywności zwierząt, jakości paszy, żyzności gleby oraz wydajności stosowanych nawozów. Oczekiwania wobec rolników skupiają się także na wykorzystywaniu nowych gatunków roślin oraz technologii niskoemisyjnych – na przykład stosowanie inhibitorów ureazy[6].
Zrównoważona produkcja mięsa może odbywać się również poprzez stosowanie bioróżnorodności polegającej na zwiększeniu udziału roślin motylkowych w zasiewach, w celu zastąpienia importowanej śruty sojowej. Rośliny motylkowe, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi, wiążą wolny azot z powietrza, dzięki czemu rolnik nie musi stosować nawozów azotowych, które są emitentem podtlenku azotu – jednego z gazów cieplarnianych[7]. Rozwiązaniem wspierającym rozwój upraw strączkowych w Unii jest procedura zazielenienia, dzięki której duża liczba rodzinnych gospodarstw w Unii wybrała uprawy korzystne dla środowiska[8]. Chów zwierząt gospodarskich daje wiele korzyści – pozyskiwany jest obornik, który może zastępować nawozy sztuczne, zaś wypasanie bydła na wieloletnich pastwiskach ogranicza zużycie środków ochrony roślin, a stosowane zmianowanie z roślinami paszowymi takimi jak lucerna, koniczyna czy groch przerywa monokulturę. Praktyki te zwiększają zawartość materii organicznej w glebie, pochłaniają dwutlenek węgla z atmosfery i wspierają bioróżnorodność. Zrównoważone gospodarstwa hodują zwierzęta w sposób najbliższy naturze. Zwierzęta utrzymywane są w dobrostanie, z umożliwieniem im wyrażania swojego normalnego behawioru[9].
Na rynku amerykańskim, coraz większa popularnością cieszy się trend na żywność pozyskiwaną w sposób świadomy. Z przeprowadzonych w USA badań wynika, że rośnie liczba konsumentów domagających się zrównoważonej żywności[10]. Przyszłość przyniesie dużo wyzwań sektorowi produkcji żywności, a zrównoważona produkcja stanie się jedną z dróg prowadzących do ochrony klimatu i środowiska.
Z tego względu kraje Unii zaczęły stawiać czoła temu wyzwaniu, wdrażając w życie strategie takie jak Europejski Zielony Ład czy Cele Zrównoważonego Rozwoju[11]. Warto pamiętać, że rodzinne gospodarstwa stanowią podstawę ustroju rolnego Unii Europejskiej, stanowiąc aż 95,2% wszystkich gospodarstw w Unii[12].
- [1] https://www.greenpeace.org/eu-unit/issues/nature-food/1807/71-eu-farmland-meat-dairy/
- [2] https://interactive.carbonbrief.org/what-is-the-climate-impact-of-eating-meat-and-dairy/
- [3] https://www.cambridge.org/core/journals/animal/article/life-beef-carbon-a-common-framework-for-quantifying-grass-and-corn-based-beef-farms-carbon-footprints/847D86C618A5255491A718E4E844643F
- [4] https://climateinitiativesplatform.org/index.php/Life_Beef_Carbon_Initiative
- [5] https://civileats.com/2018/04/10/can-responsible-grazing-make-beef-climate-neutral/
- [6] https://www.cambridge.org/core/journals/animal/article/life-beef-carbon-a-common-framework-for-quantifying-grass-and-corn-based-beef-farms-carbon-footprints/847D86C618A5255491A718E4E844643F
- [7] https://americancarbonregistry.org/resources/reduced-use-of-nitrogen-fertilizer
- [8] https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-agricultural-policy/income-support/greening_pl
- [9] https://foodprint.org/issues/sustainable-agriculture-vs-industrial-agriculture/
- [10] https://www.warc.com/newsandopinion/news/more-us-consumers-demand-food–drink-sustainability/43153
- [11] https://mycorena.com/what-lies-beyond-sustainable-and-ethical-food-production
- [12] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Agriculture_statistics_-_family_farming_in_the_EU