Odnawialne źródła zielonej energii w produkcji mięsa w Unii Europejskiej

Unia Europejska przoduje w rozwoju nowych, nieemisyjnych źródeł zielonej energii. Minimalizowanie wpływu wytwarzania prądu na środowisko naturalne jest jednym z ważnych elementów Protokołu Paryskiego obowiązującego w UE^[1]. Myśląc o mięsie czerwonym, w szczególności w postaci przetworzonych produktów, warto zastanowić się nad pochodzeniem energii, która zasila przetwórstwo.

UE jest największym podmiotem, który zobligował się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.^[2]Unia jest w tym zakresie pionierem, jednak niestety wiele innych krajów nie podąża tym szlakiem, emitując coraz więcej gazów cieplarnianych do atmosfery. Gazy te są problemem globalnym – niezależnie czy są wyprodukowane w Ameryce, Azji czy Afryce, tak samo podnoszą globalną temperaturę oraz poziom wód w oceanach i morzach. Unia, ze względu na głęboko zakorzenione wartości związane z ochroną środowiska oraz ekologią, jest liderem zarówno w planowaniu, jak i realizacji działań w zakresie ograniczania wpływu rolnictwa i energetyki na środowisko.

Unia odchodzi od wykorzystywania paliw kopalnych w energetyce. W 2018 r. zmniejszyła emisję CO₂ o 5% w porównaniu do poprzedniego roku^[3]. To efekt między innymi wzrostu udziału odnawialnych źródeł energii (OZE), które w 2018 r. stanowiły prawie jedną trzecią energii wytworzonej na terenie Unii. Zielona energia w UE wytwarzania jest głównie z wiatru (11,8% energii ogółem), siły wody (10,6%), biomasy (6,1%) oraz energii słonecznej (3,9%)^[4]. Nie bez znaczenia jest też duży udział czystej energii nuklearnej, która odpowiada za aż 25,5% energii elektrycznej Unii. Dla porównania, OZE w USA odpowiada za 11%, a energia atomowa za 8% produkcji energii^[5].

Obszary wiejskie odgrywają ogromną rolę w produkcji energii odnawialnej – w 2010 r. odpowiadały za 59% energii odnawialnej w Unii^[6]. Krótkie łańcuchy dostaw występują w Unii nie tylko w zakresie dostaw żywności, ale również w przypadku dostarczania energii do jej produkcji. Jednym z najciekawszych przykładów jest produkcja biogazu. Każda produkcja żywności wiąże się z powstawaniem pewnego typu odpadów i produktów ubocznych. Przeznaczenie ich na produkcję biogazu jest świetnym rozwiązaniem. W wyniku tego, przy zakładach mięsnych w Europie powstaje coraz więcej biogazowni na własne potrzeby. Model funkcjonowania takiej bioelektrowni jest jednocześnie prosty i skuteczny. Biogazownia jest zasilana odpadami z uboju i produkcji mięsa, metabolitami powstałymi podczas produkcji zwierzęcej oraz kiszonką z kukurydzy z pobliskich gospodarstw współpracujących z ubojnią. Bardzo często cała energia wykorzystywana jest na wewnętrzne potrzeby zakładu. W takim przypadku nie ma potrzeby budowania infrastruktury do przesyłu energii, a sam jej transfer jest dużo bardziej efektywny. Przekłada się to na znacznie wyższą sprawność energetyczną całego systemu. Taki układ dostarcza nie tylko energię elektryczną, ale również ciepło i parę wodną. Jest to tak zwana kogeneracja^[7] – ciepło powstające przy wytwarzaniu prądu może być wykorzystane do nadania właściwej temperatury technologicznej wody, ogrzewania zakładu lub chlewni z prosiętami. Powstająca w tym procesie para wodna może zostać wykorzystana do sparzania lub gotowania wędlin i kiełbas. W niektórych przypadkach powstałe ciepło może zostać wykorzystane do ogrzania pobliskich domów. W całej Europie powstaje coraz więcej tego typu instalacji – między 2009 a 2017 r. powstało aż 11,2 tysiąca nowych biogazowni^[8].

Innym świetnym przykładem synergii są panele słoneczne. Rolnicy zajmujący się produkcją zwierzęcą często montują je na dachach swoich chlewni lub obór. Jest to bardzo praktyczne – budynki te mają dużą powierzchnię dachów^[9] oraz są zazwyczaj usytuowane tak, że istnieje możliwość zamontowania paneli w optymalnej, południowej ekspozycji. Zbierana zielona energia jest wykorzystywana do najbardziej energochłonnych procesów, takich jak zasilanie wentylacji czy produkcja paszy. Nadwyżka w obrębie obiektu może zostać sprzedana do sieci, jednak zazwyczaj wykorzystywana jest do zasilania gospodarstwa domowego rolnika. Dzięki tej technologii budynki gospodarskie zamieniane są „z konsumenta w producenta” zielonej energii w ramach krótkiego łańcucha dostaw.

Podczas zakupu produktów mięsnych, szczególnie przetworzonych takich jak wędliny czy produkty convenience*, warto zastanowić się, jakie zasoby zostały wykorzystane do jego powstania. W przypadku mięsa z Unii Europejskiej mamy pewność, że energia do jego wytworzenia pochodziła ze źródeł ograniczających emisję gazów cieplarnianych do atmosfery.