Aktualności

Gospodarka o obiegu zamkniętym — jak europejskie rolnictwo usprawnia obieg pierwiastków w przyrodzie

Gospodarka o obiegu zamkniętym — jak europejskie rolnictwo usprawnia obieg pierwiastków w przyrodzie

Postęp cywilizacyjny ludzkości doprowadził do silnej eksploatacji zasobów Ziemi. Według raportu “Globalne perspektywy zasobów”, jeśli nie zatrzymamy obecnego tempa konsumpcji surowców, do 2050 r. będziemy potrzebować zasobów aż trzech naszych planet[1]. Pogłębiający się kryzys klimatyczny i uszczuplenie surowców wymuszają na społeczeństwie zmianę modelu konsumpcji. Z typu „take-make-dispose” („weź-wyprodukuj-wyrzuć”) na model neutralny klimatycznie, zrównoważony środowiskowo i o całkowicie zamkniętym obiegu[2]. Sektor rolny może być skutecznym elementem całego łańcucha, przywracając pierwiastki glebie i środowisku naturalnemu.

Gospodarka o obiegu zamkniętym polega na obrocie i wykorzystywaniu produktów tak długo jak to możliwe. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów i ogranicza odpady do minimum. W momencie zakończenia cyklu życia wyrobu, materiały, z których został wyprodukowany, powinny pozostać w gospodarce. Ideą przyświecającą obiegowi zamkniętemu jest ponowne wykorzystywanie zużytych materiałów w innym, nowym produkcie. Jest to model kontrastujący z obecnym, gdzie produkty projektowane są w taki sposób, aby miały określony czas działania. Parlament Europejski wezwał do wprowadzenia środków, które zapewnią, że na rynek będą trafiać produkty wysokiej jakości i trwałe[3]. Nie bez znaczenia są też kolejne normy w zakresie produktów plastikowych i ograniczania emisji produktów tego typu. Obywatel UE generuje przeciętnie 1,3 kg odpadów[4], podczas gdy obywatel USA generuje dziennie 2,25 kg odpadów, czyli aż o 73% więcej[5]. Oprócz tego Unia charakteryzuje się bardzo wysokim stopniem recyklingu wytwarzanych odpadów, wynoszącym w wielu krajach ponad 50%[6][7][8].

Komisja Europejska zaproponowała w marcu 2020 r. nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, koncentrujący się na zapobieganiu powstawaniu odpadów i gospodarowaniu nimi oraz mający na celu pobudzenie wzrostu, konkurencyjności i globalnego przywództwa UE w tym zakresie[9]. Europejskie rolnictwo ma w tym obszarze dużo do zaoferowania. Nadmiernie eksploatując zasoby naturalne, możemy doprowadzić do ograniczenia i zahamowania produkcji żywności, dlatego też obieg zamknięty w rolnictwie jest ważny, aby w przyszłości nie doszło do destabilizacji płynności produkcji[10].

Istotną kwestią w sektorze agro jest nawożenie. Gospodarka o obiegu zamkniętym wymaga świadomego i racjonalnego stosowania nawozów mineralnych, które są powszechne w europejskim rolnictwie. Gwarantuje to korzyści środowiskowe, polegające na zapobieganiu zanieczyszczeniom wód, ale i ekonomiczne, dzięki zastosowaniu optymalnej ilości nawozów[11]. Unia Europejska w odpowiedzi na ochronę środowiska wprowadziła Dyrektywę Azotanową, mającą na celu chronienie wód gruntowych i powierzchniowych oraz zachęcanie do dobrej praktyki rolnej[12]. Z perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym ważne jest wykorzystywanie produktów ubocznych w żywieniu zwierząt. Dobrym przykładem są wysłodki powstające przy produkcji cukru, które są produktem ubocznym, jednocześnie pełnią bardzo ważną funkcję w efektywnym żywieniu zwierząt. Opłacalność i ograniczenie emisji odpadów jednocześnie.

Kolejnym ważnym punktem jest produkcja biogazu. Produkty uboczne powstające w branży mięsnej bardzo często są przeznaczane na produkcję biogazu. Biogazownie tego typu są niezwykle efektywne – wytwarzana energia, ciepło i para wodna są od razu wykorzystywane w zakładzie bez dużych strat. Innym ważnym elementem jest rolnictwo ekologiczne, które w samych założeniach stosuje nawozy opierające się na substancjach odpadowych i metabolitach.

Odejście od zużywania surowców w sposób nieodnawialny to duże wyzwanie dla współczesnego świata. Europejskie rolnictwo opracowuje szereg inicjatyw redukujących zużycie surowców oraz indukujących nowe rynki w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym[13]. Dzięki temu mięso z Europy to pewność ograniczonego negatywnego wpływu na środowisko.