Antybiotykooporność, podobnie jak globalne ocieplenie, jest tematem coraz częściej podejmowanym na forum międzynarodowym, zaś ograniczanie stosowania antybiotyków w produkcji mięsnej powinno być jednym z podstawowych założeń nowoczesnej i etycznej produkcji zwierzęcej. Odzwierciedleniem tego założenia są cele Europejskiego Zielonego Ładu, w ramach których przedstawiciele europejskich krajów zobligowali się do zmniejszenia zużycia antybiotyków wykorzystywanych w produkcji zwierzęcej o 50% do 2030 r.[1] Niestety, Unia Europejska jest jednym z niewielu podmiotów wprowadzających tego typu ograniczenia, pomimo, że aż 61% amerykańskich konsumentów jest skłonnych zapłacić więcej za mięso wyprodukowane bez użycia antybiotyków[2].
Unia Europejska od dawna jest liderem w zakresie redukowania zużycia antybiotyków wykorzystywanych na potrzeby produkcji zwierzęcej, co ma pozytywny wpływ zarówno na stan człowieka jak i środowisko naturalne. Mniej antybiotyków to mniejsza presja na wzrost antybiotykooporności i bezpieczniejsze środowisko naturalne[3]. Kraje Unii Europejskiej od ponad dekady skutecznie redukują liczbę używanych antybiotyków. Zjawisko to opiera się na trzech filarach: zakazie stosowania antybiotyków w celu stymulowania wzrostu zwierząt, skutecznej kontroli weterynaryjnej oraz wysokich standardach dobrostanu zwierząt i zarządzania gospodarstwem.
Zakaz stosowania antybiotyków w celu stymulowania wzrostu oraz w celach profilaktycznych
Unia Europejska jest jednym z pierwszych podmiotów[4], które zakazały stosowania antybiotyków w paszy w celu stymulowania wzrostu zwierząt gospodarskich, pomimo że w wielu innych krajach jest to powszechna praktyka. Za wycofanie tych dodatków odpowiada rozporządzenie Komisji Europejskiej numer 1831/2003[5].
Kolejnym krokiem w celu ograniczania antybiotyków w paszy są rozporządzania Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej numer 2019/6 oraz numer 2019/4, ograniczające profilaktyczne stosowanie antybiotyków jako dodatków paszowych[6]. Nowe regulacje aktualizują również obostrzenia dotyczące wykorzystania antybiotyków w paszach oraz wprowadzają obowiązek odpowiedniego zgłaszania informacji o zastosowanych antybiotykach w poszczególnych krajach członkowskich. Nowe prawo wchodzi w życie z dniem 28 stycznia 2022 r.
Skuteczna kontrola weterynaryjna
Skuteczna kontrola weterynaryjna oraz uczciwa współpraca pomiędzy rolnikami i weterynarzami są ważnymi czynnikami ograniczającymi nadmierne stosowanie antybiotyków. Widać to w szczególności na przykładzie Holandii i Danii, gdzie możliwości stosowania tych substancji w leczeniu i profilaktyki chorób zwierząt zostały znacznie ograniczone do wyspecjalizowanej i uprawnionej grupy osób[7]. Dobre relacje między rolnikiem a lekarzem weterynarii gwarantują podejmowanie możliwe najlepszych decyzji w zakresie produkcji, zaś kontrola weterynaryjna stoi na straży właściwego stosowania medykamentów.
Wysoki dobrostan zwierząt i profesjonalne zarządzanie
Szczęśliwe zwierzęta to odporne na choroby zwierzęta. Wysokie standardy dobrostanu zwierząt oraz efektywne zarządzanie stadem przekładają się na mniejsze zużycie antybiotyków[8]. Ze względu na dużą przestrzeń przysługującą zwierzętom gospodarskim czy wysokie wymogi w zakresie infrastruktury do produkcji, zużycie antybiotyków jest niższe. Wysoki poziom wiedzy i kompetencji europejskich rolników prowadzących produkcję zwierzęcą przekłada się również na lepszą profilaktykę oraz zwalczanie chorób.
Ogół tych czynników spowodował, że ograniczenie zużycia antybiotyków w Unii jest procesem, który trwa już ponad dekadę. Zużycie antybiotyków na cele weterynaryjne w Unii Europejskiej spadło w latach 2011-2017 o ponad 32%[9]. Nowe regulacje zapewnią kontynuację tego trendu. Temat wykorzystania antybiotyków w produkcji mięsa jest coraz istotniejszy również po drugiej stronie Atlantyku. Według niektórych badań aż 72% Amerykanów bierze pod uwagę ten aspekt podczas zakupów, zaś aż 37% kupujących jest w stanie zapłacić nawet o dolar więcej za funt mięsa wyprodukowanego bez wykorzystania antybiotyków[10]. Odpowiedzią na te potrzeby jest Europejski Zielony Ład, niosący ze sobą szereg rozwiązań korzystnych dla środowiska i trybu życia konsumentów.
- [1] https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:ea0f9f73-9ab2-11ea-9d2d-01aa75ed71a1.0015.02/DOC_1&format=PDF
- [2] https://www.consumerreports.org/cro/2012/06/antibiotics-are-widely-used-by-u-s-meat-industry/index.htm
- [3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6616856/
- [4] https://www.ctvnews.ca/health/health-canada-restricts-use-of-growth-promoting-antibiotics-in-livestock-1.1910924
- [5] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32003R1831
- [6] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R0006&from=EN
- [7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6986017/
- [8] https://ec.europa.eu/eip/agriculture/sites/agri-eip/files/eip-agri_fg3_pig_antibiotics_final_report_2014_en_0.pdf
- [9] https://www.ema.europa.eu/en/news/european-countries-increase-commitment-responsible-antibiotic-use-animals
- [10] https://advocacy.consumerreports.org/press_release/majority-of-americans-want-meat-without-antibiotics/